نکات مهم درس 5 جامعه شناسی دوازدهم انسانی را بصورت خلاصه درس پنجم جامعه شناسی دوازدهم انسانی در سایت کمک درسی مشاهده می کنید.
خلاصه درس پنجم جامعه شناسی دوازدهم انسانی
درس پنجم کتاب جامعه شناسی 3 معنای زندگی را توضیح می دهد.
پیچیدگی پدیده های انسانی و اجتماعی
مطالعه پدیده های انسانی و اجتماعی بدون توجه به عمق آنها
میشه: علت
نتیجه گیری های غلط و اشتباه
میشه: معلول
شباهت:
شهادت طلبی، فدا کردن جان برای وطن
خودکشی:
دست شستن از جان و زندگی دنیوی و استقبال از مرگ
تفاوت این سه پدیده:
- معنای متفاوت
- تعیین هویت آنها
- تبدیل آنها به سه پدیده مختلف
معنیِ شهادت طلبی:
شوق به حیات جاودانه، دفاع از دین، اقامه حق و …
معنی فداکاری در راه وطن:
دفاع از غرور ملی، غلبه بر دشمن، هیجان و…
معنی خودکشی:
رنج گریزی، بحران های اجتماعی، بحران معنویت و…
پس از انقلاب صنعتی، مسئله خودکشی به شکل بی سابقه ای در جوامع صنعتی رواج یافت.
تبیین های صاحب نظران علوم مختلف و حتی اندیشمندان یک حوزه نسبت به این پدیده، با هم متفاوت و حتی گاهی متعارض است.
وجود نظریات متفاوت:
نشانه پیچیدگی و عمق پدیده های اجتماعی و البته دشواری آنهاست.
علت پیچیدگی کنش های انسانی:
وابستگی آنها به ویژگی های فردی و ویژگی های اجتماعی-فرهنگی
لازمه شناخت کنش های انسانی:
- شناخت صحیح تفاوت های فردی و اجتماعی
- شناخت وجوه مشترک انسان ها
جامعه شناسی تفسیری
ادعای برخی از متفکران آلمانی از جمله “ویلهلم دیلتای و ماکس وبر” در قرن نوزدهم میلادی:
اینکه هرچند جهان اجتماعی نظم و قواعد خاصی دارد، اما انسان ها با موجودات طبیعی، و پدیده های اجتماعی نیز با پدیده های طبیعی متفاوتند.
نظرات ماکس وبر:
1- ماکس وبر معتقد بود کنش اجتماعی معنادار است و پدیده های معنادار را نمی توان همانند پدیده های طبیعی از طریق حواس مطالعه کرد، بلکه باید معنای آنها را فهمید!
2- با وجود اینکه وبر فهمیدن را برای درک معنای پدیده های اجتماعی ضروری می دانست، اما ازآنجاکه هنوز علم را به علم تجربی محدود می کرد، معتقد بود آنچه جامعه شناسان از مطالعه پدیده ها می فهمند باید با روش تجربی اثبات شود وگرنه ارزش علمی ندارد!
3- وی فهمیدن را روش مستقلِ علوم انسانی نمی دانست، بلکه آن را مقدمه و پیش نیازی برای روش علمی که همان روش تجربی بود می انگاشت!
پیامدهای غلبه رویکرد تفسیری
- تبیین در حاشیه تفسیر قرار گرفت.
- علوم انسانی و اجتماعی دیگر دغدغه نزدیک شدن به علوم طبیعی را ندارند.
- تفسیر به عنوان روش مستقل و ویژه علوم انسانی به رسمیت شناخته می شود.
تفاوت نگاه رویکرد تفسیری و رویکرد تبیینی
رویکرد تفسیری در تقابل با رویکرد تبیینی بر این باور است که کنشگران براساس معنایی که در ذهن دارند دست به عمل می زنند!
بنابراین برای فهم زندگی اجتماعی باید از ظاهر پدیده های اجتماعی عبور کرد و به معانی نهفته در کنش ها راه یافت.
روش های کیفی
- تنوع و تکثر معانی
- پیچیدگی کنش های انسانی
- دشواری فهمیدن معانی
- لزوم استفاده از روش های کیفی
نکته : روش های کیفی تفاوت ها و تنوع ها را در نظر می گیرند.
روش های کیفی ≠ روش های کمی
قوم نگاری:
در این روش پژوهشگر برای مدتی با قومی که قصد تحقیق درباره آنها را دارد، زندگی می کند؛ خود را در شرایط فرهنگی آن قوم قرار می دهد و کنش هایشان را تجربه می کند تا آنها را بهتر بشناسد.
مطالعه موردی:
محقق برای مطالعه تمامی ابعاد یک پدیده اجتماعی خاص مثلا یک فرد،یک نهاد اجتماعی یا یک فرهنگ و نشان دادن عمق پنهان و منحصر به فرد بودن آن از این روش استفاده می کند.
