جواب درس نهم علوم پنجم ابتدایی
گام به گام علوم پنجم درس 9
نام درس : کارها آسان میشود (2) | موضوع : گام به گام | پنجم ابتدایی
گام به گام علوم پنجم درس 9
گام به گام علوم پنجم / درس 9 :: کارها آسان میشود (2)
گفت‌وگو صفحه 70 علوم پنجم
* برای ساختن یک ساختمان از چه وسایل و ابزاری استفاده میشود؟
پاسخ : انواع ماشین‌های ساده و پیچیده مثل جرثقیل، سطح شیب‌دار، بیل، کلنگ، فرغون و…
* با استفاده از هر وسیله چه کاری انجام می‌گیرد؟
پاسخ : هرکدام به نوعی کارها را آسان می‌کنند و برای کارهایی مثل بلند کردن، کشیدن، حمل مصالح و… استفاده می‌شوند.
کاوشگری صفحه 71 علوم پنجم
وسایل و مواد لازم : چند کتاب ـ دفترچه یادداشت و مداد ـ تخته چوبی صاف ـ کش نازک ـ مقداری نخ کلفت ـ کیسه نایلونی ـ متر نواری
استفاده از سطح شیب‌دار، نیروی لازم برای بالا بردن اجسام را کاهش میدهد یا افزایش؟ در این باره کاوش کنید.
پاسخ : کاهش میدهد
روش اجرا:
1 – سطح شیب داری درست کنید.
2 – دو جلد کتاب یا دفتر را درون یک کیسه نایلونی قرار دهید و به‌طور افقی در کنار هم قرار دهید. سپس کش را در محل نشان داده شده به نخ گره بزنید.
3 – کتاب‌ها را با کش به آرامی تا ارتفاع معینی از سطح زمین بالا ببرید. طول کش را اندازه بگیرید و در جدول بنویسید.
4 – کتاب‌ها را پایین سطح شیب‌دار قرار دهید. با استفاده از کش آنها را به آرامی روی سطح شیب‌دار بالا ببرید. طول کش را اندازه بگیرید و در جدول زیر بنویسید.
| نحوهٔ حرکت کتاب‌ها | طول کش به سانتی‌متر | ||
| بار اول | بار دوم | بارسوم | |
| به طور عمودی | 80 | 75 | 70 |
| روی سطح شیب دار | 60 | 55 | 50 |
5 – مرحله‌های 3 و 4 آزمایش را دو بار دیگر تکرار کنید و نتیجه مشاهده‌های خود را در جدول بنویسید.
6 – طول کش را در دو حالتِ حرکت با هم مقایسه کنید و به پرسش‌ها پاسخ دهید:
الف) در کدام حالت، طول کش کم‌تر است؟
پاسخ : روی سطح شیب‌دار
ب) در کدام حالت، نیروی بیش‌تری برای جابه‌جا کردن کتاب‌ها لازم است؟
پاسخ : درحالت عمودی
7 – پیش‌بینی کنید که اگر ارتفاع سطح شیب‌دار را تغییر دهیم، طول کش چه تغییری میکند؟
پاسخ : بیش‌تر میشود
برای بررسیِ درستی پیش‌بینی خود، آزمایش بالا را با سطح شیب‌داری که در اختیار دارید، در ارتفاع‌های مختلف تکرار کنید و نتایج را در این جدول بنویسید.
| طول کش به سانتی‌متر | |
| 30 | 62 |
| 40 | 64 |
| 50 | 66 |
از این آزمایش چه نتیجه ای می گیرید؟
پاسخ : هر چه ارتفاع سطح شیب دار بیش‌تر باشد، کش بیش‌تر کشیده میشود و نیروی لازم برای بالا بردن اجسام بیش‌تر خواهد بود و کار مشکل‌تر است. برعکس هر چه ارتفاع سطح شیب‌دار کم‌تر باشد، کش کم‌تر کشیده میشود و نیروی لازم برای بالا بردن اجسام کم‌تر خواهد بود و کار آسان‌تر است. بنابراین با استفاده از سطح شیب دار می‌توانیم اجسام را راحت‌تر بالا ببریم.
فکر کنید صفحه 73 علوم پنجم
سطح شیب دار : در کار هایی مثل بالا رفتن از نردبان و پله ، سقف های شیروانی برای زمان باران و بالا بردن وسایل به ما کمک میکند
هر چقدر سطح شیب دار زاویه کوچکی با سطح زمین داشته باشد یعنی شیبش کم تر باشد ، نیروی کمتری برای بالا یا پایین رفتن از آن لازم است .
در سرسره بازی هر چه شیب بیش‌تری باشد شخص راحت‌تر سر می‌خورد و سریع‌تر پایین می‌آید که البته هم شیب خیلی زیاد هم شیب خیلی کم در سرسره مشکل ساز میشود.
فکر کنید صفحه 73 علوم پنجم
پاسخ : زیرا در این قسمت ها ممکن است آب جمع شود و سطح شیب دار به هدایت آب ها به طرف لوله ها یا خارج از آن قسمت کمک میکند و مانع جمع شدن آب در آن قسمت میشود.
مقایسه کنید صفحه 74 علوم پنجم
پاسخ : با استفاده از کارد راحت‌تر و با نیروی کمتری سیب را می‌توان برید. چون لبه کارد تیزتر و نازک‌تر است و شبیه سطح شیب‌دار عمل میکند و کار را برای ما آسان میکند اما دسته قاشق این طور نیست.
فکر کنید صفحه 75 علوم پنجم
پاسخ : با استفاده از تبر، لبه تبر نوعی گوه است که به خرد کردن تنه ضخیم و مقاوم درخت کمک میکند.
فعالیت صفحه 76 علوم پنجم
پاسخ : در بطری آب معدنی نوعی پیچ است که از سطح شیب‌دار کوچکی ساخته شده و همان سطح شیب‌دار به صورت برعکس بر روی دهانه بطری نیز ساخته شده است و این باعث آسانی باز و بسته شدن در بطری میشود.
* از این فعالیت چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
پاسخ : پیچ از خانواده سطح شیب‌دار است که جزو ماشین‌های ساده است و کار را آسان میکند.
شکل زیر یک پیچ را نشان میدهد. همان‌طور که می‌بینید، در بدنه آن شیارهایی به شکل مارپیچ وجود دارد. قطعه‌های چوبی، پلاستیکی یا فلزی را با استفاده از پیچ‌ها به یکدیگر وصل می‌کنند. به نظر شما، آیا می‌توانیم بگوییم پیچ‌ها از سطح‌های شیب‌دار کوچکی درست شده‌اند؟
پاسخ : بله، پیچ‌ها دارای سطح‌های شیب‌دار کوچک و مارپیچی هستند که اجسام را به راحتی به هم وصل می‌کنند.
فعالیت صفحه 77 علوم پنجم
در هر گروه، حداقل با سه ماشین ساده (قرقره، سطح شیب‌دار و …) وسیله‌ای بسازید و با آن وسیله کاری انجام دهید.
پاسخ : با استفاده از قرقره اجسام را به راحتی تا ارتفاع دلخواه بالا می‌بریم.
