نماز شکسته چگونه خوانده میشود؟
چه زمانی نماز شکسته خوانده می شود:
نیت سفر را بکند و بالغ باشد.
مسافت سفر 108 کیلومتر
نماز مسافر ،زمانی که از قریه بیرون شود و از حدود آن خارج شود( در حدود شهر کوتاه کردن نماز جواز ندارد).
مسافر پیوسته باید نماز فرض را کوتاه بخواند تا آنگاه که به شهر خویش داخل می شود. اگر بیشتر از 15 روز نیت اقامت داشته باشد نماز را کامل بخواند.
اگر نیت اقامت نکرد ولی سالها بدون نیت اقامت،در سفر باقی ماند، نماز را کوتاه گرداند.
اگر مسافر در سفر به امام مقیم اقتداء نمود نماز را کامل بخواند(همرا ه جماعت).
اگر به مسافر افراد مقیم اقتداء نمایند فرد مسافر بعد از سلام دادن (نماز را شکسته میخواند).لازم است قبل از شروع کردن بگوید که من مسافر هستم و شما بعد از سلام دو رکعت من ،به نماز ادامه دهید و اگر فراموش کند بعد از دو رکعت و سلام دادن آنرا بگویدو شخص مقیم چون از برای ادامه بلند شد مثل فرد لاحق قرائت نخواند و نماز را بدون قرائت تمام کند.
نماز های چهار رکعتی فوت شده در سفر را دو رکعتی (قضا) بجا آورد.
اگر نماز چهار رکعتی فوت شده در اقامت را بخواهد در سفر قضا کند باید چهار رکعت بخواند.
اگر شخصی وطن اصلی را ترک و به سوی سرزمین دیگری منتقل و در آنجا توقف گزید(وطن تغییر یافت) و سپس برای کاری به وطن قبلی برگشت ، نماز را شکسته بخواند زیرا آنجا دیگر وطن اصلی او نیست.
وطن اقامت با وطن دیگر باطل میشود.
وطن اقامت با سفر کردن از آن باطل میشود.
وطن اقامت با بازگشت به وطن اصلی باطل می شود.
اقسام وطن :
وطن اصلی : جایی که شخص در آن متوطن گردیده است ، خواه در آن ازدواج کرده یا نه.
وطن اقامت : جایی که فرد 15 روز یا بیشتر نیت اقامت کرده باشد
در نیت نماز مسافر چه باید بگوییم و چرا باید در سفرها نماز را شکسته خواند؟
نیت نماز عبارت است از قصد انجام کار (یعنی نماز) و در آن باید قصد قربت داشته باشد، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که دو رکعت نماز ظهر (شکسته) می خوانم قربه الی ا…
از آنجا که شما دوست عزیز در برگه سوال نام مرجع تقلید خود را ذکر نکرده‌اید علاوه بر فتوای حضرت امام( که در صدر این پاسخ به آن اشاره شد اختلاف فتاوای سایر مراجع عظام را نیز در ذیل می‌آوریم:
آیت ا… گلپاینگانی (ره) و آیت ا… صافی: بلکه در نماز احتیاط، احتیاط لازم، نگفتن به زبان است.
آیت ا… مکارم: همین اندازه که اگر سوال کنند چه می‌کنی، بتواند جواب دهد که برای خدا نماز می‌خوانم کافی است.
آیت ا… بهجت: بلکه همین مقدار که انگیزه انسان از این کار نماز خواندن برای خدا باشد در تحقق نیت کافی است، ولی بهتر و افضل این است که نیت نماز را از قلب خود بگذراند، مگر اینکه نزدیک به حد وسوسه برسد.
بنابراین فتاوای سایر مراجع عظام که نام آنان در اینجا ذکر نشده مانند: آیت ا… خویی(ره)، آیت ا… ، آیت ا… فاضل لنکرانی،آیت ا… سیستانی، آیت ا… خامنه‌ای، آیت ا… میرزا جواد تبریزی و آیت ا… زنجانی مطابق فتوای حضرت امام (ره) می‌باشد.
لذا با توجه به اختلاف اندکی که در تعابیر و فتاوای مراجع معظم مشاهده میشود می توان نتیجه گرفت همه مکلفین در مساله نیت نماز مسافر می‌توانند از حضرت امام (ره) تقلید کنند.
قبل از پاسخ به سوال دوم جنابعالی مقدمتاً باید عرض کنیم که ما تنها به اندازه اطلاعات و به میزان معلومات بشری در هر عصر و هر زمان می‌توانیم فلسفه و اسرار احکام الهی را دریابیم، اما نه همه‌ی آن را، و اصولا با عمق و وسعت آن دستورات و محدودیت علم ما نباید غیر از این انتظار داشته باشیم
مفهوم این سخن این است که ما هرگز نمیتوانیم اطلاعات از این دستورات و احکام را مشروط به درک و فهم فلسفه آنها کنیم؛ مثل بعضی که نمیخواهند مقید شده و بندگی خدا را بپذیرند، سرکشی خود را منافقانه زیر پوشش تحقیق پنهان می‌کنند؛به طور مثال : می‌گویی چرا حلقه‌ی طلا در دست داری؟ برای مرد
حرام است؟! می‌گوید: تا فلسفه اش را نفهمم بیرون نمی‌آورم. اینان آنقدر بیچاره اند که در برابر همنوعان خود و محیط و مدهای رنگارنگ تسلیم‌اند؛ ولی در مقابل حکم خداوند چنین منافقانه عمل می‌کنند و بهانه می‌گیرند دلیلش آن است که به آنچه هم که می‌دانند عمل نمی‌کنند.
کوتاه سخن اینکه:ما درباره فلسفه و چرایی احکام الهی بحث می‌کنیم تا به ارزش و اهمیت و آثار مختلف آنها آشنا شویم نه برای اینکه ببینیم آیا باید به آنها عمل کرد یا نه؟
این مسئله درست به این می‌ماند که از طبیب حاذق معالج خود توضیحاتی درباره فوائد داروهایی که برای ما تجویز کرده و چگونگی تاثیر آنها می‌خواهیم تا آگاهی و علاقه بیشتری به آن پیدا کنیم نه این که به کار بستن دستورات او را مشروط به توضیحات قانع کننده او باشد؛ زیرا در این صورت باید خود ما هم طبیب باشم.
در خصوص سوال شما نیز با توجه به این مقدمه عرض می‌کنیم که خداوند متعال به مسافران (با شرایط ویژه) تخفیفی کرامت فرموده است که در مسافرت تمامی نمازهای چهار رکعتی را دو رکعتی بخوانند و روزه را افطار کنند. نظیر این آیه شریفه قرآن که خداوند می‌فرماید:”
و اذ ضربتم فی الارض فلیس علیکم جناح ان تقصروا من الصلوه”.
(هر گاه سفر کنید گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید.)
و از مفسران حقیقی قرآن کریم (پیامبر اکرم و اهل بیت او صلوات ا… علیهم اجمعین) روایات فراوانی نقل شده است که تخفیف در نمازهای مسافر از هدیه‌های خداوند است که نباید رد شود و علاوه بر آنها روایات فراوان دیگری داریم که از تمام خواندن نماز در سفر به شدت نهی نموده‌اند که دو نمونه از آنها را در زیر برسی می‌کنیم؛
1. پیامبر اکرم ( فرمود:”هر کس در سفر نمازهایش را چهار رکعتی بخواند من در نزد خداوند از او بیزارم”
2. حضرت صادق ( نیز فرمودند:”کسی که در مسافرت نمازش را تمام بخواند مانند کسی است که در غیر مسافرت نمازش را شکسته بخواند”
توصیه به شکسته خواندن نماز در سفر مربوط به چه زمانی است؟
شاید برای ما این سوال پیش بیاید که دستور به کوتاه خواندن نمازهای چهار رکعتی در سفر مربوط به زمانی بوده که سفرها طولانی و با مشقت بوده است و اما در این زمان با این وسایل و شرایط پیشرفته و سفرهای راحت، این دستورات چرا اجرا می‌گردد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: اگر واقعا علت قصر (شکسته) خواندن نمازهای چهار رکعتی همان باشد که در سوال آمده بود (که به خاطر مشقت داشتن و طولانی بودن سفرها چنین دستوری صادر شده بود) باید چنین باشد ولی با یک بررسی اجمالی روشن میشود که چنین چیزی صحیح نیست؛ زیرا اگر این حرف صحیح باشد باید
- اولا : تمامی سفرهای با مشقت و طولانی مشمول چنین حکمی باشند و حال آنکه به طور مثال سفر معصیت هر چه هم با مشقت طولانی باشد باید نماز تمام خوانده شود و روزه گرفته شود
- ثانیا : باید هر چه سفر طولانی‌تر و با مشقت‌تر باشد تخفیف بیشتر باشد و حال آن که مشاهده میشود به طور
مثال :کسی که شغلش مسافرت است و دائما سفر میکند باید نمازش را تمام خوانده و روزه‌اش را نیز بگیرد.
خلاصه این تخفیف یک هدیه الهی است که شامل بعضی از مسافرین میشود و ربطی هم به طولانی بودن و مشقت داشتن سفر ندارد.
امام صادق ( از پدران خود و آنها از رسول خدا نقل کرده اند که : خداوند متعال هدیه‌ای به من و امتم کرامت فرمود که به امت‌های گذشته نداده است. عرض کردند آن هدیه چیست؟ فرمود اجازه افطار روزه و نصف نماز در مسافرت،پس هر کس چنین نکند هدیه خدا را رد کرده است
