درسنامه و جزوه زیست یازدهم فصل چهارم

جزوه فصل چهارم زیست یازدهم ، جزوه زیست یازدهم فصل چهارم ، جزوه زیست یازدهم فصل 4 ، درسنامه زیست یازدهم فصل چهارم دستگاه غدد درون ریز ( هورمون ها) بخش اول

درسنامه و جزوه زیست یازدهم فصل چهارم دستگاه غدد درون ریز (هورمون ها)

ارتباط شیمیایی : نقش مولکول ها را در برقراری ارتباط

پیک شیمیایی

مولکولی است که پیامی را منتقل می کند

یاخته هدف چیست؟

یاخته های که پیام را دریافت می کند یاخت هدف نام دارد.

پیک، چگونه یاخته هدف را ازمیان انبوه یاخته ها شناسایی می کند؟

یاختۀ هدف، برای پیک گیرنده ای دارد . مولکول پیک، تنها بر یاخته ای می تواند تأثیر بگذارد که گیرندۀ آن را داشته باشد و این یاخته، همان یاختۀ هدف است.

انواع پیک ها بر اساس مسافت طی شده در بدن جاندار:

براساس مسافتی که پیک طی می کند تا به یاختۀ هدف برسد، پیک ها را به دو گروه کوتاه بُرد و دور بُرد تقسیم  می کنند.

پیک های کوتاه بُرد

بین یاخته هایی ارتباط برقرار می کند که در نزدیکی هم اند و حداکثر چند یاخته با هم فاصله دارند.  ناقل عصبی یک پیک کوتاه برد است. این پیک از یاختۀ پی شسیناپسی ترشح و بر یاختۀ پس سیناپسی اثر می کند.

پیک های دور برد

پیک های دوربرد پیک هایی هستند که به جریان خون وارد می شوند و پیام را به فاصل های دور منتقل می کنند ، هورمونها پیک های دور بردند

نکته:

گاهی نورون ها پیک شیمیایی را به خون ترشح می کنند؛ در این صورت، این پیک یک هورمون به شمار می آید، نه یک ناقل عصبی.

غده های بدن :

مجموعه ای از سلول ها که موادی را در بدن ترشح می کنند

غده های ترشحی با توجه به محلی که مواد را به آن ترشح می کنن به چند گروه تقسیم می شوند؟

غدد درون ریز و برون ریز

ترشحات غدد درون ریز

هورمونها از یاخته های درون ریز ترشح می شوند

غدد دردون ریز به چند گروه تقسیم می شوند؟

ممکن است به صورت پراکنده در اندام ها دیده شوند. مثل  یاخته های درون ریز در معده و دوازدهه به ترتیب، هورمون گاسترین و سکرتین را ترشح می کنند

یاخته های درون ریز را به صورت مجتمع یافت که در این صورت، غده درون ریز را تشکیل می دهند

تفاوت محل ترشحات درون ریز و برون ریز:

ترشحات غدۀ درون ریز به خون وارد می شود، اما غدّۀ برون ریز ترشحات خود را از طریق  مجرایی به سطح یا حفرات بدن می ریزد.

تعریف دستگاه درون ریز:

مجموع یاخته ها و غدد درون ریز و هورمون های آنها را دستگاه درون ریز می نامند

وظیفه دستگاه درون ریز:

این دستگاه به همراه دستگاه عصبی، فعالیت های بدن را تنظیم م یکنند و نسبت به محرک های درونی و بیرونی پاسخ می دهند.

محل هیپوفیز

این غدّه درون یک گودی، در استخوانی از کف جمجمه جای دارد

غدۀ زیر مغزی تقریباً به اندازۀ یک نخود است و با ساق های به (زیر نهنج) هیپوتالاموس (متصل است )

غده زیر مغزی شامل چند قسمت است؟

سه بخش دارد که پیشین، میانی و پسین نامیده می شوند.

بخش پیشین:

چند هورمون ترشح می کند؟

تحت کنترل چه قسمتی از مغز است؟

ارتباط آن با زیر نهنج چگونه برقرار می شود؟

هورمون های ترشحی آن در چند گروه قرار می گیرند؟

بخش پیشین تحت تنظیم زیر نهنج، شش هورمون ترشح میکند.

زیرنهنج توسط رگ های خونی با بخش پیشین ارتباط دارد

و هورمونهایی به نام آزادکنند و مهارکننده ترشح می کند

که باعث می شوند هورمون های بخش پیشین ترشح شوند، یا اینکه ترشح آنها متوقف شود.

اهمیت غده زیر نهنج:

غدّۀ زیر نهنج نقش مهمی در تنظیم ترشح سایر غدّه ها بر عهده دارد.

هورمون رشد از کجا ترشح می شود و چه نقشی دارد؟

هورمون رشد، یکی از هورمون های بخش پیشین است که با رشد طولی استخوان های دراز، اندازۀ قد را افزایش می دهد

چگونگی رشد استخوان ها:

در نزدیکی دو سر استخوان های دراز، دو صفحۀ غضروفی وجود دارد که صفحات رشد نام دارند ، یاخته های غضروفی در این صفحات تقسیم می شوند.

همچنان که یاخته های جدیدتر پدید می آیند، یاخته های استخوانی جانشین یاخته های غضروفی قدیمی تر می شوند و به این ترتیب، استخوان رشد می کند

هنگام توقف رشد چه اتفاقی در استخوان ها می افتد؟

چند سال بعد از بلوغ، صفحات رشد از حالت غضروفی صفحات رشد به استخوانی تبدیل می شوند. در این حالت، رشد استخوان متوقف می شود

ترشح هورمون رشد تا چه زمانی می تواند موجب  رشد استخوان ها شود؟

تا زمانی که این صفحات بسته نشده اند، هورمون رشد می تواند قد را افزایش دهد.

پرولاکتین از کجا ترشح می شود؟

پرولاکتین هورمون دیگر بخش پیشین است

مهمترین نقش آن چیست؟

پس از تولد نوزاد، این هورمون، غدد شیری را به تولید شیر وا می دارد

شواهد جدید چه موضوعی را در رابطه با پرولاکتین نشان می دهد؟

اکنون شواهد روزافزونی مبنی بر نقش این هورمون در دستگاه ایمنی و حفظ تعادل آب به دست آمده است

نقش پرولاکتین در مردها چیست؟

در مردان، این هورمون در تنظیم فرایندهای دستگاه تولید مثل نیز نقش دارد.

هورمون های محرک بخش پیشین هیپوفیز کدامند؟ و کدام غدد را تنظیم می کنند؟

چهار هورمون است شامل:

هورمون محرک تیروئید، فعالیت غدّۀ سپردیس )تیروئید( را تحریک می کند

هورمون محرک فوق کلیه روی غدّۀ فوق کلیه تأثیر می گذارد

و هورمو نهای محرک غدّه های جنسی که FSH و LH نام دارند

کار غدّه های جنسی (تخمدان و بیضه را تنظیم می کند)

بخش پسین

چه هورمونی را می سازد؟

بخش پسین هیچ هورمونی نمی سازد

هورمون های بخش پسین در کجا ساخته می شوند؟

. هورمو نهای بخش پسین در یاخته های عصبی زیرنهنج تولید می شوند

چگونه به بخس پسین منتقل می شوند؟

. این هورمون ها که در جسم یاخته ای ساخته شده اند از طریق آسه ها به بخش پسین می رسند.

هورمون های ترشحی بخش پسین کدامند؟

ضدّ ادراری، و اکس یتوسین،