گام به گام فصل 1 علوم نهم + جواب فعالیت ها

گام به گام فصل 1 علوم نهم جواب فعالیت های علوم نهم فصل اول

نام درس : مواد و نقش آنها در زندگی | موضوع : گام به گام | پایه نهم

جواب فعالیت های علوم نهم فصل اول

جمع آوری اطلاعات صفحه 2 علوم نهم

با مراجعه به منابع معتبر درباره چگونگی به کارگیری فلزهای مختلف از زمان کشف تاکنون اطلاعاتی را جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ: در قدیم از فلز برای ساخت اسلحه ، اوات کشاورزی و گاهی ظروف استفاده می شد؛ اما امروزه فلز کاربرد های بسیار وسیعی در زندگی پیدا کرده مانند حمل و نقل هوایی زمینی و دریایی ، لوازم خانه و هزاران کاربرد دیگر.

خود را بیازمایید صفحه 3 علوم نهم

متن بالا را یک بار دیگر به دقت بخوانید و به موارد زیر پاسخ دهید.

1- کدام فلز واکنش پذیری بیشتری دارد؟
پاسخ: فلز منیزیم

 کدام فلز با اکسیژن واکنش نمی‌دهد؟
پاسخ: فلز طلا

2- کدام فلزها واکنش پذیری کمتری دارند؟
پاسخ: فلز مس و فلز آهن واکنش پذیری کمتری دارند.

آزمایش کنید صفحه 3 علوم نهم

وسایل و مواد لازم: بشر، کات کبود، تیغه آهن، تیغه منیزیم، تیغه روی
۱- سه بشر را شماره گذاری کنید و درون هر یک تا یک سوم حجم آن، آب بریزید.
۲- یک قاشق چای‌خوری کات کبود در هر یک از بشر ها حل کنید.
۳- در بشر شماره (۱) تیغه آهن، در بشر شماره (۲) تیغه منیزیم و در بشر شماره (۳) تیغه روی را قرار دهید.
۴- سرعت تغییر رنگ در سه بشر را با هم مقایسه کنید.
پاسخ: تغییر رنگ در بشر 2 سریع ­‌تر – تغییر رنگ در بشر 3 آرام – تغییر رنگ در بشر1 آرام ­‌تر

۵- کدام فلز واکنش پذیرتر است؟
پاسخ: فلز منیزیم از روی و فلز روی از فلز آهن واکنش ­پذیر ترند.

آهن < روی < منیزیم

فکر کنید صفحه 3 علوم نهم

در شرایط یکسان ظروف مسی زودتر زنگ می‌زند یا ظروف آهنی؟ چرا؟
پاسخ: ظروف آهنی زودتر از ظروف مسی زنگ می‌زنند، زیرا واکنش پذیری فلز آهن با اکسیژن، از واکنش ­‌پذیری فلز مس با اکسیژن بیشتر است و آهن سریع‌تر از مس با اکسیژن ترکیب می‌شود.

فکر کنید صفحه 5 علوم نهم

شکل زیر مدل اتمی بور برای اتم عنصرهای اکسیژن (8O) و گوگرد (16S) را نشان می‌دهد؛ تشابه و تفاوت این دو مدل اتمی را بیان کنید (در این فصل در مدل اتمی، هسته اتم نشان داده نشده است).

تفاوت: تعداد الکترون هایی که به دور هسته اتم گوگرد می‌چرخند بیشتر از تعداد الکترون هایی است که به دور هسته اتم اکسیژن می‌چرخد پس شعاع اتم گوگرد بیشتر از شعاع اتم اکسیژن است.
تشابه: در آخرین مدار هر دو اتم 6 عدد الکترون در حال گردش هستند.

گفت‌وگو کنید صفحه 5 علوم نهم

تصویر زیر چرخه ساده‌ای از نیتروژن را در طبیعت نشان می‌دهد. درباره این چرخه و نقش آن در زندگی، در کلاس گفت‌وگو کنید.

جواب اول:

جواب دوم (بلند): نیتروژن هوا توسط گیاهان جذب و تبدیل به مواد آلی نیتروژن‌دار (پروتئین­‌ها) می‌شود. این مواد آلی نیتروژن ‌دار گیاهی با خورده شدن توسط گیاه خواران به بدن آنها رفته و سپس با مرگ گیاهان یا گیاهخواران و تجزیه بدن آن­ها توسط باکتری‌های خاک تبدیل به آمونیاک می‌شود. این آمونیاک توسط باکتری ‌ها یا به نیترات در خاک تبدیل می‌شود که دوباره به مصرف گیاهان می‌رسد یا به نیتروژن تبدیل شده و به هوا باز می‌گردد. البته مقداری نیتروژن در اثر صاعقه به نیتریک اسید تبدیل شده که در خاک به نیترات تبدیل و وارد چرخه می‌شود.

فکر کنید صفحه 6 علوم نهم

پاسخ:

مدل اتمی کربن و سیلیسیم به هم شبیه هستند، چون در آخرین مدار خود 4 الکترون دارند. مدل اتمی نیتروژن وفسفر به هم شبیه هستند، چون در آخرین مدار خود 5 الکترون دارند.

فعالیت صفحه 7 علوم نهم

جدول عنصرها را به دقت مشاهده کنید و به موارد زیر پاسخ دهید.

الف) عنصرهایی که در هر ستون قرار گرفته‌اند چه ویژگی مشترکی دارند؟
پاسخ: تعداد الکترون‌های مدار آخر آن­ها برابر است و ویژگی‌های شیمیایی مشابه ‌ای دارند.

ب) با توجه به مدل اتمی عنصرهای (17Cl)، (12Mg)، (14Si) مشخص کنید هر یک از این عنصرها به کدام ستون جدول تعلق دارند. آنها را در جدول بنویسید.

پاسخ: سیلیسیم : ستون (گروه 4)
منیزیم : ستون (گروه 2)
کلر: ستون (گروه 7)

پ) سدیم، فلزی جامد است که با آب و اکسیژن به شدت واکنش می‌دهد و از این رو بسیار واکنش پذیراست. تصویرهای زیر برخی ویژگی‌های این فلز را نشان می‌دهد. کدام یک از عنصرهای (12Mg) و (3Li) ویژگی‌هایی شبیه به سدیم (11Na) دارند؟ چرا؟
جواب: لیتیم زیرا این عنصر مانند سدیم در آخرین مدار خود یک الکترون دارد پس در یک ستون (گروه) قرار می‌گیرند ولی منیزیم در آخرین مدار خود 2 الکترون دارد پس در ستون دیگری قرار می‌گیرد.

گفت‌وگو کنید صفحه 8 علوم نهم

در شکل زیر درصد تقریبی برخی عنصرها در پوسته زمین و بدن انسان، نشان داده شده است. درباره داده‌های این دو شکل گفت‌وگو کنید

پاسخ: در بدن انسان به ترتیب عناصر، اکسیژن (65%) کربن (18%) هیدروژن (10%) نیتروژن (%3) کلسیم (%2) و بقیه عناصر (2%) وجود دارد.
عناصر اکسیژن – کربن – هیدروژن و نیتروژن در مواد آلی (کربوهیدرات‌ها- لیپیدها – پروتئین­‌ها – ریبونوکولئیک اسیدها) وجود دارند که نقش ساختمانی و تولید انرژی دارند و عنصر کلسیم در رشد استخوان‌ها کاربرد دارد و بقیه عناصر نیز با کم بودن ولی نقش مهمی دارند.
در پوسته زمین به ترتیب عناصر اکسیژن (47%) سیلیسیم (28%) آلومینیم (8%) آهن (5%) کلسیم (4%) سدیم (3%) پتاسیم (3%) عناصر دیگر (2%) که این عناصر در ترکیب با هم سنگ‌های سیلیکاتی و غیر سیلیکاتی و در نهایت معادن و خاکها را می‌سازند.

گفت‌وگو کنید صفحه 11 علوم نهم

درباره کاربردهای گوناگون بسپار های طبیعی در زندگی گفت‌وگو کنید.
سلولز: در تولید پارچه ­‌های نخی – پوشاک – پنبه استریلیزه – برای نیتروسلولز (مواد منفجره)
پشم: در تولید پارچه و فرش‌های پشمی.
ابریشم: در تولید لباس‌های ابریشمی – فرش ­‌های ابریشمی – نخ جراحی – پروتئین ابریشم (فیبروئین)
پنبه: در تولید پنبه ‌های استریلیزه – پارچه‌های نخی – کیسه‌های پنبه‌ای

جمع آوری اطلاعات صفحه 12 علوم نهم

با مراجعه به منابع معتبر درباره کاربرد انواع پلاستیک، ویژگی‌ها، میزان تولید سالیانه و کد بازگردانی آنها اطلاعاتی را جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ: در هر سال در جهان حدود 300 میلیون تن پلاستیک و انواع آن تولید می­ شود. در جدول زیر به بررسی انواع پلاستیک، ویژگی ها، میزان تولید سالیانه و کد بازگردانی آنها پرداخته ایم.

نام انواع پلاستیک	علامت اختصاری	کد بازگردانی	ویژگی‌ها و مصارف	مصرف پس از بازیافت
پلی اتن ترفتالات	PETE		معمولی­ ترین پلاستیک، بطری آب، نوشابه، ظرف یکبار مصرف	قوطی آب، ساک، لباس، کفش، روکش مبل
پلی اتیلن با غلظت بالا	HDPT		در قوطی شوینده، بطری شیر، قوطی آبمیوه، کیسه زباله	لوله پلاستیکی، قوطی شوینده، خودکار
پلی وینیل کلراید	PVC		لوله­‌ها، میزها، اسباب ­بازی	کف­‌پوش، سرعت­‌گیر، پنل
پلی اتیلن با غلظت پایین	LDPE		قابل انعطاف، نخ شیرینی، بسته‌بندی، قوطی فشاری، کاور لباس	سطل زباله
پلی پروپیلن با غلظت پایین	PP		مقاوم در برابر حرارت، نی، در بطری و قوطی
پلی استایرن	PS		عایق گرما، ظرف یک‌بار مصرف	عایق حرارتی، شانه تخم مرغ، خط‌کش
پی اورتان و سایر موارد	Po		روکش مخازن و لوله‌های مدفون زیر خاک، دستکش­‌ها، سایر اعضای مصنوعی	قابل بازیافت نیستند.

گفت‌وگو کنید صفحه 12 علوم نهم

با توجه به آنچه در این فصل درباره مواد محیط زندگی خود آموخته‌اید درباره نقش مواد در زندگی و مسئولیت هر یک از انسان‌ها در قبال آن‌ها، گفت‌وگو کنید.
پاسخ: مواد و وسایل مورد نیاز زندگی ما انسان‌ها از مواد اولیه‌ای است که از زمین به دست می‌آوریم و چون میزان این مواد اولیه محدود می‌باشند پس باید این مواد اولیه به صورت بهینه استخراج و از آنها استفاده کنیم پس باید عمر مواد ساخته شده را بالا ببریم و به گونه‌ای وسایل مورد نیاز خود را بسازیم که پس از مصرف دوباره قابل بازیافت یا قابل تجزیه و بازگشت به زمین باشند و یا دوباره به چرخه تولید و مصرف بپیوندند و در مصرف مواد اولیه زمین هم صرفه‌جویی کنیم.