گام به گام فصل 2 علوم نهم + جواب فعالیت ها

گام به گام فصل 2 علوم نهم جواب فعالیت های علوم نهم فصل دوم

نام درس : رفتار اتم‌ها با یکدیگر | موضوع : گام به گام | پایه نهم

جواب فعالیت های علوم نهم فصل دوم

آزمایش کنید صفحه 15 علوم نهم

هدف: تهیه بلور
وسایل و مواد لازم: بشر، نخ، گیره فلزی، سدیم کلرید، کات کبود، شکر، آب مقطر، عینک، دستکش
روش اجرا:
الف) سه بشر ۱۰۰ میلی لیتری بردارید و درون هر کدام ۲۰ میلی‌لیتر آب مقطر داغ بریزید.
ب) درون هر بشر به طور جداگانه یک قاشق چای‌خوری از کات کبود، سدیم کلرید و شکر بیفزایید و آن قدر هم بزنید تا محلول‌های شفاف به دست آیند این عمل را تا آنجا که مواد جامد حل شوند، ادامه دهید.
پ) یک گیره بردارید و با استفاده از نخ و مداد، آن را درون محلول آویزان کنید.
ت) بشر ها را کنار پنجره بگذارید و پس از چند روز بلورهای تشکیل شده را مشاهده کنید. نتیجه مشاهده خود را بنویسید.
جواب: کم ‌کم بلورهای کوچکی به وجود آمده و با گذشت زمان بزرگ‌تر می‌شوند.

آیا بلورهای این سه ماده شبیه هم هستند؟ چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
جواب: خیر، در شکل بلور – رنگ بلور – اندازه بلور – شکنندگی بلورها فرق دارند چون نوع ماده، غلظت ماده، دمای محلول سبب تفاوت‌های بالا می‌گردد.

آزمایش کنید صفحه 15 علوم نهم

هدف: بررسی رسانایی الکتریکی آب مقطر و محلول آبی چند ماده
وسایل و مواد لازم: بشر، سیم، منبع تغذیه (باتری قلمی یا کتابی)، لامپ ۱/۵ ولتی، میله کربنی، قاشقک، آب مقطر، سدیم کلرید، کات کبود، شکر، اتانول، عینک، دستکش
روش اجرا:
الف) یک مدار الکتریکی درست کنید.
ب) درون یک بشر مقداری آب مقطر بریزید و میله‌های کربن را داخل آن قرار دهید (توجه کنید میله‌ها با هم در تماس نباشند.) مشاهده‌های خود را بنویسید.
جواب: هیچ اتفاقی نمی‌افتد چون آب مقطر رسانای جریان الکتریسیته نیست.

پ) اکنون با استفاده از قاشقک، به اندازه نصف قاشق چای‌خوری درون آب مقطر نمک خوراکی بیفزایید. چه چیزی مشاهده می‌کنید.
جواب: لامپ روشن و جریان در مدار برقرار می‌شود چون محلول آب و نمک رسانای جریان الکتریسیته است.

ت) قسمت پ آزمایش را با افزودن شکر، اتانول و کات کبود به آب مقطر تکرار کنید. مشاهده‌های خود را یادداشت و جدول زیر را پر کنید.

از این مشاهده ها چه نتیجه ای می گیرید؟ توضیح دهید.
جواب: محلول بعضی مواد جریان برق را از خود عبور می دهد و بعضی عبور نمی دهد. و محلول نمکها رسانای جریان الکتریکی است .

آزمایش کنید صفحه 16 علوم نهم

هدف: بررسی حرکت یون‌ها در آب
وسایل و مواد لازم: ظرف شیشه‌ای (پتری)، پنس، آب مقطر، سدیم هیدروکسید، کات کبود
روش اجرا:
الف) درون ظرف پتری تا نیمه آب مقطر بریزید.
ب) با استفاده از پنس یک دانه بلور سدیم هیدروکسید را بردارید و به آرامی در کنار دیواره ظرف پتری درون آب قرار دهید.
پ) با استفاده از پنس یک دانه بلور کات کبود بردارید و آن را درون ظرف پتری و کناره دیواره و درست روبه روی بلور سدیم هیدروکسید قرار دهید. مدتی صبر کنید و مشاهدات خود را بنویسید.
– تغییر رنگ نشانه چیست؟
جواب: تشکیل ماده زرد رنگ سرب یدید در وسط ظرف

– معادله نوشتاری تغییر شیمیایی انجام شده به صورت زیر است.
فراورده‌ها = کات کبود + سدیم هیدروکسید
فراورده‌ها = یون مس، یون سولفات + یون سدیم، یون هیدروکسید
بر اساس این معادله، اگر یون‌های مس و هیدروکسید به یکدیگر برسند، با هم واکنش می‌دهند. حال توضیح دهید از تشکیل رنگ جدید درون ظرف چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
جواب: چون یون‌های سرب و یُد از سمت بلورها شروع به حرکت و پخش شدن در اطراف و به سمت وسط ظرف می‌کنند و وقتی به وسط ظرف می‌رسند با ترکیب با هم ترکیب یونی زرد رنگ سرب یدید را می‌سازند.

– با توجه به نتیجه این آزمایش توضیح دهید، چرا محلول نمک‌ها رسانای جریان الکتریکی است؟
جواب: زیرا یون‌های حاصل از آنها در محلول حرکت می‌کنند و سبب برقراری جریان الکتریکی در محلول می‌شوند.

فعالیت صفحه 18 علوم نهم

شکل‌های زیر آرایش الکترونی هر یک از ذره‌ها را در واکنش فلز سدیم با گاز کلر، پیش و پس از تغییر شیمیایی نشان می‌دهند.

با بررسی شکل‌ها: الف) جدول زیر را کامل کنید.

ب) کدام اتم الکترون از دست داده و کدام یک الکترون گرفته است؟
جواب: اتم سدیم الکترون از دست داده و اتم کلر یک الکترون گرفته است.

پ) هر یک از اتم‌های سدیم و کلر چند الکترون مبادله کرده‌اند؟
جواب: یک الکترون بین خود مبادله می‌کنند.

ت) نماد شیمیایی یون‌های سدیم وکلرید را بنویسید.

پ) ملاکی برای گرفتن یا دادن الکترون توسط اتم ها مشخص کنید.
جواب:فلز الکترون از دست میدهد ، نافلز الکترون میگیرد

توضیح بیشتر: (خارج از پاسخ) اگر اتمی در مدار آخر خود الکترون‌های کمی داشته باشد (مثل سدیم که تنها 1 الکترون در مدار آخر خود دارد) تمایل به از دست دادن الکترون و حذف مدار آخرش دارد اما اگر تعداد الکترون‌های مدار آخر یک اتم زیاد باشد (مانند کلر که 7 الکترون در مدار آخر خود دارد) تمایل به گرفتن الکترون و تکمیل مدار آخرش دارد.

خود را بیازمایید صفحه 19 علوم نهم

١- از واکنش فلز سدیم با گاز فلوئور سدیم فلوئورید به دست می‌آید. با توجه به نمادهای شیمیایی 9F و 11Na به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) آرایش الکترونی این دو اتم را رسم کنید.

ب) کدام یک با از دست دادن الکترون به ذره‌ای با مدار ۸ الکترونی تبدیل می‌شود؟
جواب: اتم سدیم تبدیل به یون مثبت سدیم (Na+) می‌شود.

پ) کدام یک با گرفتن الکترون به ذره‌ای با مدار ۸ الکترونی تبدیل می‌شود؟
جواب: اتم فلوئور تبدیل به یون منفی فلورید می‌شود.

ت) تعداد بارهای الکتریکی ذره‌های سازنده سدیم فلوئورید را مشخص کنید.
جواب: یون مثبت سدیم دارای 1 عدد بار الکتریکی مثبت و یون منفی فلوئورید نیز دارای 1 عدد بار الکتریکی منفی.

ث) آیا ترکیب یونی سدیم فلورید در مجموع خنثی است؟ به چه دلیل؟
جواب: بله، زیرا میزان بار الکتریکی مثبت و منفی آن برابر می‌باشد.

۲- با توجه به آرایش الکترونی اتم‌های فلز منیزیم و اکسیژن، ذره‌های سازنده منیزیم اکسید (MgO) را مشخص کنید.

فکر کنید صفحه 19 علوم نهم

به شکل زیر به دقت نگاه کنید و به پرسش‌ها پاسخ دهید.

الف) در مجموع چند گرم واکنش‌دهنده مصرف شده است؟
جواب: 19/6 (جمع کلر و سدیم)

ب) چند گرم فراورده تولید شده است؟
جواب: 19/6 گرم فرآورده تولید شده (سدیم کلرید)

پ) یکی از مهم‌ترین قوانین طبیعی، قانون پایستگی جرم است. این قانون را در یک جمله بیان کنید.
جواب: ماده تغییر می‌کند ولی مقدار کلی آن در جهان ثابت است یا در واکنش‌های شیمیایی همواره مقدار جرم واکنش دهنده‌ها و مقدار جرم فرآورده ‌ها برابر می‌باشد.

فعالیت صفحه 21 علوم نهم

چند ماده غذایی را انتخاب کنید و برچسب آن را مشاهده و مطالعه کنید. از روی داده‌های روی برچسب این مواد، مقدار نمکی را که از خوردن این مواد وارد بدن شما می‌شود تخمین بزنید.
جواب: پاسخ ها متفاوت . مقدار نمک موجود در هر ماده غذایی که روی بسته ی آن نوشته شده
را با هم جمع می‌کنیم .(مقدار به صورت تقریبی بدست می آید .)

فکر کنید صفحه 22 علوم نهم

۱- چرا تخم مرغ سالم در آب مقطر فرو می‌رود، اما با حل کردن نمک در آن، تخم مرغ غوطه‌ور می‌شود؟
جواب: زیرا ابتدا چگالی تخم ­مرغ از چگالی آب مقطر بیشتر است پس تخم مرغ سالم به زیر آب رفته غوطه‌ور می‌شود پس از حل شدن نمک در آب، چگالی محلول از چگالی تخم مرغ سالم بیشتر شده پس تخم مرغ سبک به بالا آمده شناور می‌شود.

۲- آب برخی دریاچه‌ها مانند دریاچه ارومیه بسیار شور است. به طوری که در این دریاچه‌ها به راحتی می‌توان شناور ماند و حتی روی آب، روزنامه خواند. چرا؟
جواب: زیرا چگالی آب شور دریاچه ‌ها از چگالی بدن ما بیشتر است پس ما روی آب شناور می‌مانیم.

خود را بیازمایید صفحه 23 علوم نهم

با توجه به شکل بالا به پرسش‌ها پاسخ دهید.
الف) برای تشکیل یک مولکول آب، هر اتم هیدروژن چند الکترون به اشتراک گذاشته است؟
جواب: هر اتم هیدروژن یک الکترون به اشتراک گذاشته است.

ب) در مدار آخر اتم هیدروژن در مولکول آب چند الکترون وجود دارد؟
جواب: دو الکترون وجود دارد

پ) برای تشکیل یک مولکول آب، اتم اکسیژن چند الکترون به اشتراک گذاشته است؟
جواب: هر اتم اکسیژن دو الکترون به اشتراک گذاشته است.

ت) در مدار آخر اتم اکسیژن در مولکول آب چند الکترون وجود دارد
جواب:  8 الکترون وجود دارد.

خود را بیازمایید صفحه 24 علوم نهم

جواب قسمت الف

جواب قسمت ب

پ) هر اتم کربن چند پیوند اشتراکی می‌دهد؟
جواب: چهار پیوند کووالانسی ایجاد می­‌کند.

ت) هر اتم هیدروژن چند پیوند اشتراکی می‌دهد؟
جواب: یک پیوند کووالانسی ایجاد می­‌کند

فعالیت صفحه 24 علوم نهم

با استفاده از مدل‌های مولکولی و با فرض داشتن دو اتم کربن و تعداد کافی از اتم‌های هیدروژن:
۱- سه ترکیب مولکولی ۲ کربنه بسازید.

۲- مشخص کنید در ترکیب‌هایی که ساخته‌اید، هریک از اتم های‌کربن چند پیوند داده‌اند؟
جواب: هر اتم کربن 4 پیوند کووالانسی دارد.

۳- فرمول مولکولی هر سه ترکیب را بنویسید.